woensdag 16 juni 2010

Dokter Rob 2.0

Vanaf deze zomer ga ik voor 2 jaar naar Tanzania om daar als tropenarts te werken. Gelukkig gaat mijn vriendin Danielle (verpleegkundige) mee. Goede reden om deze blog nieuw leven in te blazen.

De posts die ik tijdens mijn co-schap in 2005-2006 heb gemaakt laat ik nog even staan.

dinsdag 14 februari 2006

Abortus

Gisteren zagen we een jonge vrouw, een studente, in ons ziekenhuis. Ze vertelde een aantal maanden zwanger te zijn en nu spontaan last te hebben gekregen van buikpijn en vaginaal bloedverlies. We dachten aan een spontane abortus en de dokter deed een vaginaal toucher en verwijderde wat bloedproppen en daarna zelfs de foetus. Maar daar bleef het helaas niet bij: er bleek ook een scherp stuk hout (waarschijnlijk cassave) in de baarmoeder te zitten. Vooral de arts was erg kwaad, want hij had gemakkelijk zijn vingers kunnen prikken en dat is hier levensgevaarlijk.
Ik had meelijden met deze vrouw. Abortus is hier bijna altijd verboden en in ieder geval een groot taboe. Helaas is familieplanning en anticonceptie dat ook...

Referral Case

Donderdagavond werd een zwangere vrouw naar ons ziekenhuis verwezen vanuit het districtsziekenhuis in Tukuyu met de verdenking van een uterusruptuur (gescheurde baarmoeder). Bij aankomst bleek de (overleden) baby al zichtbaar, maar de weeën waren opgehouden. De arts die dienst had probeerde vacuümextractie, maar dat mislukte. De vrouw raakte in shock en de arts verwijderde de baby op een niet al te elegante manier (waarvan ik jullie de details van zal besparen) en maakte alles gereed voor een spoedoperatie. Ondertussen was ik aangekomen en dus mocht ik assisteren bij de operatie. Alles moest haraka haraka, want de patiënte was al bewusteloos.
Toen we de buik openmaakten bleek inderdaad de uterus geruptureerd, maar gelukkig konden we het gat snel overhechten en konden we de baarmoeder sparen.
De patiënte heeft het overleefd, maar ik vind het onbegrijpelijk dat de artsen in Tukuyu haar weg hebben durven sturen terwijl ze de diagnose al gesteld hadden! Districtsziekenhuizen zijn in handen van de overheid en hebben vaak toegang tot veel overheidsgeld. Helaas is de leiding niet altijd even gemotiveerd en het schijnt vaak te gebeuren dat kritieke patiënten verwezen worden omdat de artsen daar niet durven te opereren. Ik vind het maar vreemd, want zo moeilijk is deze operatie niet. Iemand die met spoed geopereerd moet worden een uur over slechte wegen laten reizen lijkt me een stuk riskanter dan zelf opereren, ook al heb je nog zo weinig ervaring.

zaterdag 28 januari 2006

Master of Meningitis

Vorige week heb ik, volgens de arts, mijn “Masterdegree in Paediatrics” gehaald door een lumbaalpunctie aan te vragen voor een kindje van ruim 1 jaar dat een dag eerder opgenomen was met een longontsteking (“rule/out malaria”). Hij hoestte en had 2 keer gebraakt. Toen ik hem onderzocht waren er inderdaad wat crepitaties te horen over de longen, maar heel erg benauwd was hij niet. Hij was niet enorm ziek, er was wel hoge koorts. De nek was niet stijf, maar het jongetje begon wel te huilen toen ik zijn hoofd naar voren bracht of zijn benen boog. Helaas is dat bij mij wel vaker zo: kleine kinderen hebben het niet zo op die rare witte wezens. Toen ik hem verder onderzocht was de fontanel niet gespannen, maar bij indrukken leek er toch wat meer druk dan normaal.
Al met al kon het passen bij een longontsteking (eventueel met meningeale prikkeling) of malaria (het bloedonderzoek was negatief, maar dat zegt hier helaas niet alles). Maar hier kwam mijn ontwikkelende zesde zintuig om de hoek: ik kreeg last van het beruchte “niet-pluis gevoel”. Dit is een vaag onderbuikgevoel dat een patient ernstig ziek is, niet te verwarren met het kriebelende gevoel van een pluisje in je navel (ik had net gedoucht, dus dat kon het niet zijn).
Ik startte voor de zekerheid hoge doses antibiotica en stuurde, enigzins beschaamd, het kind naar het Minor Theatre voor een lumbaalpunctie. Het afgetapte hersenvocht bleek troebel te zijn en uit het gram-preparaat kwamen pneumokokken (verwekkers van keelontsteking, longontsteking en dus ook hersenvliesontsteking).
Ongeveer de helft van de kinderen met zo’n infectie overleefd het niet en 40% van de kinderen die het overleven hebben restverschijnselen. Voorlopig gaat het met deze patiënt goed.

Zo goed zelfs dat een Clinical Officer vorig weekend besloot om minder zware medicijnen voor te schrijven. Oraal i.p.v. via een infuus, terwijl het kindje nog steeds veel braakt. Toen ik maandagavond kwam kijken hoe het ging heb ik snel de goede medicatie gegeven (voor het gemak intra musculair). Wel vermoeiend als zonder nadenken je beleid wordt veranderd (zowel de arts als ik hadden uitdrukkelijk opgeschreven dat de medicatie langer via het infuus moest worden gegeven). Nu ben ik ook niet te bescheiden om het beleid van anderen te veranderen, maar ik schrijf tenminste altijd uitgebreid op waarom ik dat doe.

maandag 16 januari 2006

SAID

De regio waartoe Igogwe behoort heeft de meeste HIV geïnfecteerden van Tanzania; meer dan 10% van de bevolking is besmet. De overheid heeft 5 jaar geleden AIDS tot een nationale ramp uitgeroepen en is druk bezig de taboes rond AIDS te doorbreken.
In het ziekenhuis valt het me echter op dat er erg moeilijk wordt gedaan over AIDS. Als ik in de Ward (in het Engels) praat over een patiënt mag ik de woorden “HIV”, “AIDS”, “positive” en “negative” niet gebruiken omdat aanwezige mensen dan zouden kunnen bedenken dat de patiënt HIV-besmet is. Vragen over AIDS en counseling voor een Elisa-test gebeuren altijd in een aparte kamer.
Dit kan ik nog begrijpen: de patiënt heeft recht op privacy (ook al denk ik dat de kans groter is dat de aanwezige Tanzanianen aan de symptomen van de patiënt kunnen aflezen dat hij of zijn AIDS heeft, dan dat ze Engels kunnen verstaan).
Waar ik me wel druk over kan maken is dat ook in de statussen, die toch alleen door de patiënt zelf en het medisch personeel gelezen mogen worden, nooit duidelijk terug is te vinden wat de serostatus is. Soms worden afkortingen gebruikt als ARC (Aids related complex), HBC (home based care, een voorziening voor mensen met AIDS) of SAID (AIDS, maar dan net anders gespeld), maar meestal wordt er helemaal geen melding van gemaakt. En dat terwijl het toch belangrijk is om te weten. Het is al een aantal keren voorgekomen dat ik iemand naar “room number 4” stuurde voor pre-test counseling en dat daar bleek dat de patiënt allang was getest.
De uitslag van de test is ook iets wat mensen hier moeilijk vinden om duidelijk op te schrijven. Er is een soort code waarbij “counseling done” betekent dat de uitslag negatief was, en “counseling done(met een streep onder done)” dat de patiënt besmet is. Helaas houdt niet iedereen zich aan deze code, waardoor je vaak nog moet navragen wat de uitslag precies was. Nu heb ik natuurlijk makkelijk praten, komende uit een land dat zich roemt om zijn weinige taboe’s, maar ik denk dat als zelfs het medisch personeel in Mbeya region niet duidelijk over AIDS durft te zijn, Tanzania nog een lange weg te gaan heeft.